Trump kimdir ve neden önemli?
Trump, Amerika Birleşik Devletleri'nin 47. başkanı, emlak sektöründen gelen bir milyarder iş insanı ve uzun yıllar televizyon programlarıyla tanınan popüler bir figürdür. Cumhuriyetçi Parti içindeki popülist söylemi, göçmenlik politikaları ve sert dış politika çıkışlarıyla hem ABD içinde hem de dünyada yoğun tartışmalara yol açmaktadır.
Türkiye açısından Trump’ı önemli kılan nokta, kurumsal diplomasi yerine çoğu zaman liderler arası doğrudan ilişkilere dayanmasıdır. Bu durum, Ankara-Washington hattında zaman zaman krizleri tırmandırsa da, belirli dosyalarda hızlı karar alınmasına da zemin hazırlamaktadır.
Gazze krizi, ateşkes süreci ve Türkiye’nin rolü
Son dönemde Gazze’de yaşanan çatışmalar, Trump yönetiminin Orta Doğu politikasını ve Türkiye ile ilişkilerini yeniden gündemin en üst sırasına taşımıştır. ABD Başkanı Trump’ın açıkladığı çok maddeli plan çerçevesinde yürütülen görüşmelerde, Türkiye, Katar ve Mısır gibi bölgesel aktörler arabulucu konumunda öne çıkmıştır.
Türk basınında yer alan haberlere göre Trump, ateşkes sürecinde Türkiye’nin rolünü kamuoyu önünde övmüş, özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Hamas ve diğer gruplarla yürüttüğü temaslara dikkat çekmiştir. Ateşkesin uygulanmasını denetleyecek uluslararası görev gücünde Türkiye’nin de yer alması, Ankara’nın hem Washington hem de bölge ülkeleri nezdinde önemini artıran bir gelişme olarak yorumlanmaktadır.
F-35, S-400 ve stratejik gündem
Trump döneminde Türkiye-ABD ilişkilerinin en kritik başlıklarından biri, Türkiye’nin S-400 hava savunma sistemi alımı sonrasında çıkarıldığı F-35 programı olmuştur. Washington’daki tartışmalarda, Türkiye’nin programdan tamamen dışlanmasının NATO içi dengeleri olumsuz etkileyip etkilemeyeceği sık sık gündeme gelmektedir.
Trump’a yakın çevrelerden ve savunma politikası analistlerinden gelen değerlendirmelerde, Trump-Erdoğan ilişkilerinin F-35 konusunda yeniden pozitif bir atmosfer yarattığı, iki tarafın da hem savunma sanayii iş birliğini hem de bölgesel güvenlik mimarisini gözden geçirdiği belirtilmektedir. Bu tablo, kişisel lider diplomasisinin Türkiye-ABD ilişkilerinde ne kadar belirleyici hale geldiğini göstermektedir.
Türkiye iç siyasetinde Trump algısı
Türkiye’de kamuoyu ve siyasi partiler nezdinde Trump’a yönelik algı oldukça kutuplaşmış durumdadır. Bazı kesimler Trump’ı, net ve pazarlıkçı tavrıyla Türkiye’ye alan açan bir lider olarak değerlendirirken, diğerleri onu öngörülemez çıkışlarıyla küresel istikrarı tehdit eden bir figür olarak görmektedir.
Televizyon tartışma programlarında ve köşe yazılarında, Trump’ın NATO, Avrupa Birliği, Rusya ve Orta Doğu politikaları, Türkiye’nin dış politika tercihleriyle birlikte ele alınıyor. Böylece “Trump” ismi, Türkiye’de yalnızca bir ABD başkanı değil, aynı zamanda dış politika ekseninin ve iç siyasi pozisyonların tartışılmasında referans verilen bir sembol haline geliyor.