Gabon nedir ve neden gündemde?

Gabon, Orta Afrika’da Ekvator üzerinde yer alan, petrol, manganez ve tropikal orman zenginliğiyle öne çıkan bir ülke olup resmi adı Gabon Cumhuriyeti’dir. Atlantik kıyısındaki konumu, doğal kaynakları ve nüfus büyüklüğüne kıyasla yüksek gelir potansiyeliyle bölgesel ölçekte dikkat çeken bir ekonomiye sahiptir.

Son yıllarda Türkiye’nin Afrika açılımı kapsamında öne çıkan ülkelerden biri olan Gabon, hem enerji ve madencilik alanlarındaki fırsatları hem de altyapı ve sanayileşme ihtiyacıyla Türk kamu kurumları ve özel sektörü için yeni bir iş birliği sahası yaratmaktadır. Bu nedenle Ankara’da gerçekleşen üst düzey temaslar ve imzalanan anlaşmalar, Gabon ismini Türkiye kamuoyunun gündemine taşımıştır.

Türkiye–Gabon stratejik anlaşmaları

2025 yılında Gabon Cumhurbaşkanı Brice Oligui Nguema’nın Ankara ziyareti sırasında Türkiye ile Gabon arasında enerji, hidrokarbon, madencilik, savunma, eğitim, askeri sağlık, mesleki eğitim ve finansal iş birliğini kapsayan sekiz stratejik anlaşma imzalandı. Bu anlaşmalar, iki ülkenin ilişkilerini sadece diplomatik düzeyden çıkarıp çok sektörlü ve uzun vadeli bir ortaklık çerçevesine taşıdı.

Enerji ve hidrokarbon alanındaki mutabakatlar; petrol ve doğal gazın arama, üretim ve işlenmesi süreçlerinde ortak projeler yürütülmesini, yenilenebilir enerji yatırımlarının desteklenmesini ve elektrik iletim sistemlerinde bilgi ve tecrübe paylaşımını içeriyor. Madencilik ve altyapı başlıkları ise maden rezervlerinin araştırılması, çıkarılması ve işletilmesi için ortak yatırımlar yapılmasını, Türk müteahhitlik firmalarının sosyal konut ve temel altyapı projelerinde daha fazla rol üstlenmesini hedefliyor.

Savunma ve güvenlik iş birliği anlaşmaları kapsamında Türkiye’nin Gabon güvenlik güçlerine askeri eğitim ve mesleki beceri geliştirme desteği sağlaması, yerel savunma ve güvenlik sistemlerinin teknoloji transferiyle güçlendirilmesi öngörülüyor. Bu yaklaşım, Fransa merkezli geleneksel ilişkilerden farklı olarak, daha az siyasi koşula bağlı ve “eşit ortaklık” vurgusunu öne çıkaran bir model olarak değerlendiriliyor.

Eğitim, insan kaynağı ve toplumsal etki

Türkiye–Gabon ilişkilerinin en önemli boyutlarından biri eğitim ve insan kaynağı geliştirme alanında ortaya çıkıyor. Eğitim, mesleki ve teknik öğretim alanlarında imzalanan protokoller; Gabon’daki meslek okullarının teknik altyapısının güçlendirilmesini, öğretmen ve usta eğitici yetiştirilmesini ve genç nüfusun nitelikli iş gücü olarak ekonomiye kazandırılmasını amaçlıyor.

Bu çerçevede, Türk kurumlarının mesleki eğitimde sahip olduğu deneyimin Gabon ile paylaşılması, hem işsizlikle mücadelede hem de sanayileşme ve teknoloji transferi süreçlerinde kritik bir rol oynayacak. Aynı zamanda sağlık, sosyal hizmetler ve şehir altyapısı gibi alanlara yönelik finansal ve teknik destekler, kalkınma projelerinin doğrudan halkın yaşam kalitesine yansımasını hedefliyor.

Gabon yönetimi, Türkiye ile kurulan bu yeni ortaklık modelini, ülkenin kalkınma düzeyini artırma ve ekonomiyi çeşitlendirme stratejisinin önemli bir ayağı olarak görüyor. Böylece Gabon, uluslararası alanda daha dengeli ve çok taraflı ilişkiler kurarken; Türkiye de Afrika’da güvenilir, koloniyal olmayan bir ortak profiliyle hem ekonomik hem diplomatik etkisini artırıyor.